Filipinli bir diplomat, 46. ASEAN Zirvesi kapsamında Çin ile Güney Çin Denizi’nde barış ve istikrarın korunmasına yönelik bir anlaşmaya varılmasını değerlendiklerini ifade etti. Ancak aynı dönemde Filipinler, ABD ordusuyla birlikte Palawan ve Mindoro açıklarında, Nansha Adaları çevresinde altıncısı düzenlenen "çok taraflı ortak deniz operasyonlarını" gerçekleştirmekten geri durmadı.

Son yıllarda Filipinler'in Güney Çin Denizi politikasında dikkat çeken başlıca stratejileri arasında; ABD ve bölge dışı aktörlerden destek arayışı, tek taraflı eylemlerle bölgedeki tansiyonu artırma, Çin’i uluslararası alanda olumsuz anlatılarla hedef alma ve Güney Çin Denizi Tahkim Kararı’nı iç hukuk düzenlemeleriyle pekiştirme çabaları yer alıyor.

Ancak Filipinler’in tüm bu girişimleri nafile kaldı. Filipinler, Zhongsha adalarındaki Huangyan adasının kontrolünü yeniden ele geçirme girişimini gerçekleştiremediği gibi, Nansha adalarındaki Xianbin Resifi, Tiexian Resifi ve Ren’ai Resifi gibi ıssız ada ve resifleri ele geçirmek için hazırladığı yasadışı işgal planı da başarısız oldu.

Marcos hükümeti görev süresinin yarısını tamamlarken, kısa süre önce yapılan ara seçimlerde desteklediği iktidar koalisyonu Senato'da beklenen çoğunluğu sağlayamadı. Analistlere göre bu tablo, seçmelerin uluslararası sorunlardan çok iç ekonomiye ve geçim şartlarına öncelik verdiğini gösteriyor. Halkın büyük bir kısmı ise Çin-Filipinler ilişkilerinde istikrardan ve Güney Çin Denizi’nde barıştan yana.

Öte yandan Filipinler, 2025 yılından itibaren savunma harcamalarını önemli ölçüde artırdı. Filipinler, ABD’den 20 adet F-16 savaş uçağı satın alırken, Almanya’dan U212 sınıfı konvansiyonel denizaltılar ve Hindistan’dan “Akash” kısa menzilli füze sistemleri almayı planlıyor. Bu gelişmeler, Manila'nın denizlerde daha iddialı bir askeri varlık oluşturma niyetini açıkça gösteriyor.

Ancak Filipinler’in bu yönelimi, ASEAN ile yürütülen çok taraflı diyalog süreçleriyle çelişiyor. Nisan ayında, “Güney Çin Denizi’ndeki Tarafların Davranışına İlişkin Deklarasyon” çerçevesinde 47. Ortak Çalışma Grubu toplantısı Filipinler’de düzenlendi ve taraflar diyaloğun sürdürülmesi gerektiği konusunda fikir birliğine vardı.

Buna ek olarak, Çin-ASEAN Serbest Ticaret Bölgesi’nin 3.0 versiyonuna ilişkin müzakereler kısa süre önce tamamlandı. Bölge, ekonomik kalkınma açısından yeni fırsatlarla karşı karşıyayken, Filipinler’in provokatif eylemleriyle bu ivmeyi tehlikeye atması, halkın beklentilerini boşa çıkardığı gibi bölge ülkelerinden de destek alamayacak. Uzmanlar, Marcos hükümetinin bu tutumunun, uzun vadede ABD ve diğer büyük güçler arasındaki stratejik rekabetin olumsuz sonuçlarına maruz kalacağını belirtiyor.