Hasiyet Niyazi'nin yazısına göre Çin’in Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi’nin güneyinde yer alan Mekit ilçesinde on yıldan fazla bir süre boyunca 3 milyonu aşkın vatandaşın katılımıyla 260 milyon ağaç dikildi. Mekit ilçe yönetimi çölleri yeşilliğe dönüştürmek için ıslah yaparken ve bunu başarırken, aynı zamanda çöl turizmi geliştirerek, ilçe ekonomisini destekleyen önemli bir sektör haline getirdi.

Mekitli Reyhan Ehet, çocukluğunu şöyle hatırlıyor: “Çocukluğumda hayalim Mekit’ten ayrılmak ve Taklamakan Çölü’nü terk etmekti.”

Reyhan Ehet, 2001 yılında Xinjiang’ın güneyindeki Kaşgar kentine bağlı Mekit ilçesinde doğdu. Reyhan’ın hatıralarındaki ilkbahar – yeşile hasret kalınmış, gök sapsarı,  evlerin dışı da içi de kum tozlarıyla dolu olduğu bir bahardı. Öyle ki Reyhan ağzındaki kum tadını hala hatırlıyor.

10 yıldan fazla sürede 260 milyon ağaç dikildi

Mekit üç tarafı Taklamakan Çölü ile çevrili, çöllük alanın, ilçe yüzölçümünün yaklaşık yüzde 90’ını oluşturduğu bir ilçe.

Mekit ilçesi, 2012 yılı itibariyle tüm bölgeyi seferber ederek, 3 milyondan fazla vatandaşın katılımıyla 78,4 bin hektarlık alanda çölü önleme ve ıslah projesini başlattı. Çeşitleri arasında Xinjiang kavağı, söğüt ağacı ve Sacsaoul’un yer aldığı 260 milyon adet ağaçlar dikildi.

Hasiyet Niyazi'nin yazısında "Günümüzde, ilçeden Taklamakan Çölü’ne uzanan onlarca kilometrelik yolun iki kenarında sıralar halinde dizilmiş yemyeşil ağaçlar göze çarpıyor. Burası Mekit ilçesinin koruyucu ormanıdır ve aynı zamanda Taklamakan Çölü’nü kuşatan 3046 kilometre uzunluğundaki yeşil şeridin bir parçasıdır" denildi.

Ehet, üniversiteden mezun olunca Çin’in güneyindeki Zhejiang eyaletinde çalışmayı tercih etmişti. Daha sonra Şubat 2024’te Mekit’e döndüğünde karşılaştığı değişiklikler onun burada kariyer edinerek, memleketinin gelişmesine katkı yapma kararı almasını sağladı.

Reyhan memleketindeki değişiklerle ilgili duygularını şöyle anlattı:

“Taklamakan Çölü artık benim çocukluğumdaki gibi değil. Buraya döndüğümde, artık Taklamakan Çölü’nün zorlu koşullarıyla nasıl mücadele edilebileceğini, nasıl değerlendirilebileceğini çok iyi anladım.”

Mekit ilçe yönetimi, çöl turizmini tüm olanaklarla geliştiriyor. Altyapı çalışmalarına hız verdi, tesislerin mükemmelleştirilmesini sağladı. Yerel çöl turizminin cazibesini büyük ölçüde artırarak, turist sayısında gözle görülür bir artış sağlıyor.

Mekit ilçe ekonomisini destekleyen çöl türizmi

Mekit Kültür, Spor, Radyo, Televizyon ve Turizm İdaresi Müdür Yardımcısı Wang Jiangpeng, “Ülkenin diğer bölgelerinden çok sayıda turist çöl turizminin cazibesini bizzat yaşamak için buraya geliyorlar.” dedi.

Wang Jiangpeng “Geçen yıl 400 bin turist ağırladık ve bu yıl 500 bin turist ağırlamayı planlıyoruz, çöl turizmi ilçede ekonomik büyümeyi sağlayan önemli bir endüstri haline geldi.” dedi.

Taklamakan Çölü’ndeki değişiklikleri gören ve ilçede çöl turizminin geliştiğine dair haberleri duyan Reyhan Ehet, memleketindeki bir turizm şirketine girdi ve turistlerin Taklamakan Çölü’nün derinliklerini deneyimlemesinde onlara rehberlik etmeye başladı.

Yetkili Wang Jianpeng ayrıca, “Geçmişte de Mekit’e turistler geliyordu, ama o zamanlarda turizm tesislerimiz neredeyse yoktu, o nedenle turistler çölü sadece çölün kenarından görebiliyor ve birkaç fotoğraf çekmekle yetinmek zorunda kalıyorlardı. Şimdi ise çöl manzara bölgesinde turist ağırlama merkezi, toplama ve dağıtım merkezinin hizmete girmesiyle, kültür ve turizm endüstrisinin gelişim ufku genişledi.” diyor.

Reyhan Ehet, “Çöle gidebilecek bir yol inşa etmek çok önemlidir, çölün kenarında pek gür olmasa da Kavak Ormanı bulunuyor. Çöle giden yol inşası öncesi Kavak Ormanı’nın zarar görmesini önlemek için üzerinde defalarca araştırmalar yürütüldü, sonunda turizm üssünü manzara bölgesine bağlayan zikzaklı bir yol tasarlandı.” dedi.

Çölde yol yapımının yanı sıra, diğer inşa projelerinin sayısı da giderek çoğaldı. Turist Ağırlama Merkezi inşasının dışında, Manzara Bölgesi’nde çöl sörfü ve çöl arazi aracı deneyimi gibi projeler geliştirildi, iki görüntüleme platformu ve 50 bin metrekarelik otoparkın yanı sıra çölün derinliklerinde kamplar ve oteller inşa edildi.

Çöl Turizm Manzara Bölgesi, Bin Yıllık Kavak Orman Parkı ve Xinjiang Mekit Tangwang Gölü Ulusal Sulak Parkı’nın yanında yer alıyor.

Turizmin gelişmesinin çöl ekolojisini etkileyemeyeceğini ve kendilerinin ilk bağlangıçta gereken önlemleri aldıklarına dikkat çeken Reyhan Ehet, su, elektrik ve internet bağlantısının yanı sıra çöp ve atık suların çölde birikmemesini sağlamak için manzara bölgesine yakın yerde bir kanalizasyon arıtma ve çöp temizleme istasyonunun kurulduğu bilgisini verdi.

Reyhan Ehet, “Eğer bir avuç kumu alıp, pantolonunuzun üzerine serptikten sonra birkaç kez sallarsanız pantolonunuz her zamanki gibi temiz kalacaktır. Çünkü buradaki kum çok temiz ve biz onu çok iyi korumaya devam etmeliyiz.” diyor.

Hasiyet Niyazi'nin yazısında şöyle denildi:

"Turizm sezonunda turistler çoğunlukla akşam saatlerinde buraya gelir ve çöl arazi araçları gibi eğlenceleri deneyimledikten sonra manzara bölgesine gelerek yerel sanatçıların icra ettikleri şarkı ve danslar ile Uygur ekmek yapımını izler. Akşam yemeğinden sonra gökyüzünde parlayan yıldızları izleme fırsatı yakalar. Ertesi gün sabahın erken saatlerinde kalkan turistler kum tepesinden güneşin doğuşuna tanık olurlar."

Mekit ilçe yönetiminden yetkili Wang Faqiang ilçedeki çöl turizmini şöyle değerlendirdi:

“Çöl turizmi bir bonanzadır. Dolayısıyla Çin’in en büyük çölü olan Taklamakan Çölü, ‘çöle ıslah, endüstri, istihdam ve turizm’ uygulamaları sayesinde giderek daha çok sayıda turisti ağırlayacaktır.”